نویسنده : حسام اینانلو
انواع و اقسام خودروها دست کم مجهز به یک سنسور اکسیژن هستند. این قطعه الکترونیکی سر در مسیر اگزوز و بر سر راه موتور قرار داد و کارکرد آن به صورت کلی سنجش میزان اکسیژن در مایعات یا گازها است. به عبارت دیگر وضعیت مخلوط گاز در سوخت اتومبیل را کنترل می‌کند. این سنسور به نام‌های دیگری از جمله: سنسور o2 و سنسور لاندا نیز معروف است. حرف یونانی لاندا نیز به برابری درصد اکسیژن و سوخت تعبیر می‌شود. گفته می‌شود در اوایل دهه 60 میلادی برای نخستین بار شرکت رابرت بوش تحت نظارت متخصصین فنی از این قطعه در خودرو استفاده کرد. تا حدود سال 1980 میلادی قوانینی وضع شد که استفاده از این قطعه را در خوردها اجباری می‌کرد، به خصوص خودروهایی که مصرف سوخت بالایی داشتند. با این مقاله از توربومگ همراه شوید.
طریقه کار این حسگر الکترونیکی به این صورت است که مقادیر دود خروجی از اگزوز را به واسطه سنسور ثبت و ضبط می‌کند و به کامپیوتر خودرو می‌فرستد تا تحلیل شود. در مرحله بعد، واحد کنترل موتور یا به اختصار ECU، وارد عمل شده و اطلاعاتی که از آنجا ارسال شده را مورد بررسی قرار می‌دهد و اندازه‌گیری نهایی، در واقع میزان پاشش سوخت در خودرو را تعیین می‌کند.
شاید برایتان سوال شده باشد که حسگر اکسیژن چگونه شروع به کار می‌کند. این سیستم با روشن شدن و گرم شدن خودرو، شروع می‌کند به اندازه‌گیری میزان اکسیژن نسوخته در گازهای خروجی از اگزوز ماشین و بعد بر حسب کم یا زیاد بودن درصد اکسیژن نسبت به گازهای محترق شده از سوخت خودرو، ولتاژهایی به واحد کنترل موتور می‌فرستد که کمینه ولتاژ 1/0 ولت و بیشینه آن 9/0 ولت است. نکته مهم این است که عملکرد درست سنسور اکسیژن در قبال گرم شدن کافی این قطعه حداقل به اندازه 320 درجه سانتیگراد است.
در نسل قدیم خودروها که از سنسورهای دو سیم استفاده می‌شد، رانندگان مجبور بودند از جانب احتیاط سلامت خودرو هم که شده حداقل چند دقیقه بین استارت زدن تا زمان شروع به حرکت صبر می‌کنند تا ماشین کاملا گرم شود و سنسور از طریق گرمای اگزوز به دمای لازم برای کار برسد. اما امروزه سنسورهای سه یا چهار سیم موجود است که به یک گرم‌کننده دوازد ولتی مجهز شده است.
این هیتر باعث می‌شود سنسور در زمانی کمتر از 50 ثانیه به حد کافی گرم شود و در هنگام پیمودن مسیرهای طولانی هم دقت کارکرد خود را از دست ندهد.
پس در اینجا چیزی که اهمیت دارد این است که بدانیم سلامت سنسور اکسیژن خودرو علاوه بر بهبود سازوکار موتور خودرو، تاثیر به سزایی بر سلامت زیست‌محیطی انسان نیز دارد. چرا که از وظایف اصلی آن کنترل سیستم سوخت خودرو است و خرابی آن باعث هدردهی سوخت و در نتیجه آلایندگی بیشتر هوا خواهد شد.
برای خرید آنلاین سنسور اکسیژن کلیک کنید!
کدام علائم به ما نشان می‌دهد که حسگر اکسیژن سالم نیست؟
از آن جایی که نظام سنسور اکسیژن در اکثر اتومبیل‌ها بر پایه یکسانی بنا شده، از یک سری علائم مشترک به راحتی می‌توان خرابی یا عملکرد سالم نداشتن این قطعه در خودرو را تشخیص داد و برای رفع آن اقدام کرد.
یکی از شاخصه‌هایی که رانندگان همیشه باید مد نظر قرار دهند، دور موتور است. میزان دور موتور و تغییرات آن به رانندگان کمک می‌کند بتوانند خودروی خود را عیب‌یابی کنند.
اگر سنسور اکسیژن در خودرو دقیق و سریع کار نکند دور موتور اتومبیل شما خصوصا در حالت درجا بالاتر از حد عادی خواهد شد و این بی‌نظمی در سازمان موتور خودرو، شما را متوجه اشکالاتی از این قبیل می‌کند. پس یکی از نشانه‌های خرابی حسگر اکسیژن روان و منظم کار نکردن موتور و تغییر دور موتور در حالت درجا است.
قبل‌تر اشاره کردیم که این سنسور بر میزان پاشش سوخت خودرو تاثیر مستقیم دارد. اگر سنسور اکسیژن به هر دلیلی نتواند به درستی میزان مخلوط اکسیژن نسوخته در هوای خروجی خودرو را اندازه بگیرد، مصرف سوخت خودرو به طرز غیرعادی بالا خواهد رفت. پس اگر ماشین بیش از حد عادی و همیشگی‌اش سوخت از دست بدهد، یکی از مواردی که حتما باید بررسی کنید حسگر اکسیژن خودرو است.
روشن شدن چراغ اخطار بررسی موتور هم از مواردی است که اگرچه کلید دریافت بسیاری از مشکلات ماشین است، خیلی از رانندگان به آن توجه کافی نشان نمی‌دهند. وقتی این چراغ روشن می‌شود، می‌تواند علامت‌دهنده مشکلاتی از قبیل خرابی وایر شمع خودرو، کوئل، کاتالیزور، سیستم گردش گاز اگزوز، انژکتور سوخت یا حتی باز ماندن در باک باشد اما محتمل‌تر از همه این موارد، خرابی سنسور o2 ماشین است.
پس اگر مشاهده کردید که چراغ چک ماشین شما روشن شده بهتر است اول از همه سری به حسگر اکسیژن بزنید و از سلامت آن مطمئن شوید. بدیهی است که در صورت اطلاع نداشتن از موارد فنی، بهتر از به یک تعمیرگاه خودرو متخصص مراجعه کنید تا از به وجود آمدن مشکلات جانبی جلوگیری شود.
عمر حسگر اکسیژن چقدر است و چه زمان باید اقدام به تعویض آن کنیم؟
در گذشته به دلیل مجهز نبودن سنسور اکسیژن به هیتر، این قطعه خیلی زود بعد از طی مسافتهای نه چندان طولانی از کار می‌افتاد یا دست کم سرعت و دقت کنترل خود را از دست می‌داد. امروزه این مشکل تا حد زیادی برطرف شده است.
امروزه عمر سنسور بستگی به موارد مختلفی دارد، اما توصیه می‌شود بعد از طی نهایتا صد هزار کیلومتر اقدام به تعویض آن کنید، چرا که تعویض نکردن به موقع سنسور اکسیژن بیشینه توان خودرو را مختل می‌کند. یادتان باشد که هر قدر بیشتر تنظیم موتور خودروی خود را جدی بگیرید به همان میزان قطعات وابسته به نظم کارکرد موتور، کمتر دچار عیب و ایراد می‌شود و شما مجبور به تعویض زودهنگام این قطعات نخواهید شد.
تنظیم نبودن موتور از عواملی است که باعث ایجاد احتراق ناقص می‌شود. احتراق ناقص باعث ورود حجم اضافی سوخت محترق نشده به اگزوز می‌شود و این فرآیند در نهایت باعث درست عمل نکردن حسگر لاندا خواهد شد که در این صورت باید سلامت قطعه حتما بررسی شود. در وضعیتی که خودرو به روغن سوزی بیافتد هم سنسور اکسیژن از کار خواهد افتاد، پس سیلندر خودرو نیز باید مرتب بازدید شود.
نحوه تمیز کردن سنسور اکسیژن
با دیدن فیلم آموزشی ساده بالا صفحه می‌توانید بیاموزید که با درآوردن سنسور اکسیژن و تمیز کردن منظم آن می‌توان از ضعیف شدن عملکرد این سیستم جلوگیری کرد. ناگفته نماند که با نگهداری درست از سنسورهای دیگر خودرو که درجه حرارت مایع خنک‌کننده موتور، جریان هوا و بار موتور، حرارت‌سنج هوا و مواردی از این دست را کنترل می‌کنند، می‌توانیم پیشاپیش وضعیت کار موتور را بهبود بدهیم و علاوه بر بالا بردن بازدهی خودرو، از هدردهی سوخت و ورود آلاینده‌ها به محیط زیست جلوگیری کنیم.
آیا شما تجربه تمیز کردن سنسور اکسیژن را دارید؟ لطفا از تجربیات خود برای خوانندگان توربومگ بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید