سه کار کردن موتور به چه معناست و چگونه مشکل را بیابیم؟

تا به حال بارها شنیده‌اید که وقتی با بد کار کردن موتور به تعمیرگاه مراجعه می‌کنید متوجه می‌شوید که مکانیک از اصطلاح سه کار کردن موتور استفاده می‌کند. به طور کلی اصطلاح سه کار کردن موتور مربوط به حالتی است که یکی از سیلندرها توانایی تولید توان و آتش زدن بنزین را نداشته باشد. با این مقاله از توربومگ همراه شوید.

در هر سیلندر چه اتفاقی می‌افتد؟

از گذشته تا کنون بارها گفته شده که برای روشن شدن آتش باید سه عامل به صورت همزمان موجود باشد : سوخت ، هوا و حرارت. در داخل موتورهای درون‌سوز این مثلث آتش درواقع یک مربع چهار ضلعی است که علاوه بر سه مورد گفته شده وجود فشار نیز برای احتراق بنزین مورد نیاز است. اگر هر یک از این چهارعامل به درستی تامین نشود ، سیلندر دیگر توانایی محترق کردن بنزین را ندارد. از آنجا که بیشتر خودروهای موجود در ایران و جهان در گذشته‌ی نه چندان دور چهار سیلندر بودند اگر یکی از سیلندرها از کار می‌افتاد در واقع موتور با سه سیلندر کار می‌کرد و به این حالت سه شدن موتور می‌گفتند. این اصطلاح بعدا همه گیر شد و در تمام موتورها به هنگام ازکار افتادن یک سیلندر از اصطلاح سه کار کردن موتور استفاده شد.

نشانه‌های سه کار کردن موتور چیست؟

نشانه‌ی اصلی سه کار کردن موتور، در اگزوز ظاهر می‌شود. دود خروجی از اگزوز به همراه یک صدای تپ مانند همراه می‌شود. سرعت ضربان این تپ متناسب با دور موتور است و با هر دو دور چرخیدن موتور یکبار شنیده می‌شود. اگر دست خود را در مقابل اگزوز بگیرید این تپ به صورت تغییر ناگهانی جریان دود خروجی از اگزوز احساس می‌شود. این حالت با لرزش موتور در حالت درجا همراه می‌شود و در خودروهای جدید با استفاده از دیاگ، خطای عدم احتراق در یکی از سیلندرها نمایش داده می‌شود.

چگونه سیلندر از کار افتاده را تشخیص دهیم؟

موتور خودرو را روشن کنید و اجازه دهید اندکی گرم شود. به ترتیب وایر شمع‌ها را از محل خارج کنید. با کشیدن یک وایر اگر کارکردن موتور بدتر شد، یعنی سیلندر مربوط به وایر کشیده شده سالم بوده و وایر را به محل خود برگردانید. به همین ترتیب به سیلندر بعدی مراجعه کنید. اگر با کشیدن وایر یکی از سیلندرها هیچ تغییری در موتور ایجاد نشد، این به معنی پیدا کردن سیلندری است که از کار افتاده است.
روش توضیح داده شده ساده‌ترین روش تشخیص سیلندر مرده و یا تشخیص سه کار کردن موتور در تمام خودروها است. در خودروهای امروزی کامپیوتر خودرو توانایی تشخیص سیلندر از کار افتاده را دارد و قطع احتراق سیلندر را به همراه شماره سیلندر در قسمت خطاهای دیاگ نمایش می‌دهد.

چه مشکلاتی موجب از کار افتادن سیلندر می‌شود؟

همان طور که گفته شد اگر یکی از چهار عامل فشار ، گرما ، سوخت و هوا در داخل سیلندر آماده نباشد، سیلندر از کار می‌افتد. سوخت مورد نیاز برای احتراق توسط انژکتور و گرمای شروع احتراق به صورت جرقه‌ی شمع ظاهر می شود. هوا از طریق سوپاپ‌های هوا تامین و آب بندی سوپاپ‌ها به همراه حرکت پیستون فشار را ایجاد می‌کنند. اگر بر اثر گرفتگی و یا سوختگی ، انژکتور پاشش نکند عامل سوخت ازبین می‌رود. اگر جرقه بر اثر سوختن شمع و یا قطع شدن وایر و یا حتی سوختن کوئل از مدار خارج شود ، عامل حرارت حذف می‌شود. اگر سوپاپ‌های هوا به دلیل مسائل متفاوت مانند خرابی اسبک‌ها، شکستن میل‌سوپاپ و یا حتی شکستن سوپاپ از جای خود تکان نخورد، امکان ورود هوا به داخل سیلندر از بین می‌رود و در نهایت اگر سوپاپ‌ها در محل تماس با سرسیلندر ( سیت سوپاپ ) به خوبی آب بندی نشود و یا به دلایلی چون شکستن شاتون و یا گژن پین پیستون حرکت نکند، فشار لازم برای احتراق به وجود نمی‌آید.

برای خرید آنلاین انواع شمع موتور کلیک کنید!

عیب یابی و نحوه‌ی تشخیص مشکل سیلندر مرده

خودرو را خاموش کرده و با استفاده از اهم متر سلامت کوئل را بررسی کنید. این کار با اندازه گیری میزان مقاومت سیم پیچ اولیه و ثانویه در کوئل انجام می‌پذیرد. وجود اتصال و رسانش الکتریکی بین طرفین وایر را بررسی کند، شمع مربوط به سیلندر مرده را باز کرده و از سلامت ظاهری آن اطمینان حاصل کنید.

اگر مشکل برقی پیدا نکردید، ابتدا فیش برق انژکتور سیلندر مرده را بکشید. شمع را به وایر و کوئل متصل کنید اما در محل خود نصب نکنید. بدنه‌ی فلزی شمع را به بدنه‌ی فلزی خودرو (بدون رنگ) بچسبانید و خودرو را روشن کنید. با روشن شدن موتور شمع شروع به جرقه زدن می‌کند. نحوه‌ی جرقه زنی شمع را با دقت بررسی کنید. جرقه باید از پلاتین مرکزی خارج و به نوک پلاتین منفی منتقل شود ، رنگ جرقه باید آبی روشن و به همراه صدای کلیک کردن باشد.

اگر جرقه مسیر دیگری را حرکت می‌کرد و یا جرقه رنگی مثل نارنجی، زرد یا قرمز داشت باید قطعات برقی مانند شمع ، وایر و یا کوئل تعویض گردد.

اگر جرقه مشکلی نداشت شمع و وایر را از کوئل جدا کنید و فیش برق انژکتور سیلندر مرده را که قبلا قطع کردید به موتور متصل کنید. با این کار انژکتور باید شروع به پاشش کند و بخار بنزین با فشار زیاد باید از محل نصب شمع به بیرون پرتاب شود. این برتاب بخار به معنی پاشش بنزین به داخل موتور است.

اگر هیچ پاششی انجام نشد می‌توان نتیجه گرفت مشکل از انژکتور است. خودرو را خاموش کنید و انژتور را از محل خود خارج کنید. یک فیش انژکتور تهیه کنید و برق 12 ولت باتری را به انژکتور وصل کنید. اگر با هربار وصل کردن برق 12 ولت به انژکتور، صدای کلیک شنیده شد یعنی بخش الکتریکی انژکتور سالم است.

انژکتور را به باتری وصل نگاه دارید و اسپری انژکتور شو را به داخل آن با فشار زیاد بپاشید. اسپری به صورت قطرات مایع از سمت دیگر انژکتور خارج شود. اگر چنین نشد، انژکتور دارای گرفتگی شدید است. اگر انژکتور به خوبی کار می کرد و اسپری از داخل آن عبور می کرد، سلامت سیم کشی انژکتور را بررسی کنید. اگر تا اینجا هیچ مشکلی نبود، عیب یابی به مرحله‌ی تخصصی می‌رود که نیاز به ابزار مخصوص و همچنین تجربه‌ی فنی بسیار بالایی دارد که از بحث خارج است.

حرف آخر

‌سه کار کردن موتور در 90 درصد اوقات با استفاده از روش‌های بالا قابل شناسایی و عیب یابی می‌باشد. به عنوان یک توصیه، روشن کردن موتور بدون شمع به دلیل آزاد شدن بخار بنزین از محل رزوه های شمع اندکی خطرناک است. حتما موارد ایمنی را رعایت کنید.